راهکارهای یک موزه دار برای زمان شیوع کرونا

به گزارش حمایت از تولید ملی، یک موزه دار تاکید می نماید: شعارهایی که در سال های گذشته برای موزه ها مطرح شدند مانند ایجاد شرایط و امکانات جدید برای فعالیت موزه های فراپیوسته، موزه های مجازی و حتی تورهای مجازی در موزه ها، شعارهای زینتی نیستند، بلکه باید امروز از آن ها در شرایط بحرانی استفاده کرد.

راهکارهای یک موزه دار برای زمان شیوع کرونا

رضا دبیری نژاد - موزه دار و کنشگر اجتماعی - در گفت وگو با حمایت از تولید ملی، نخست با تاکید بر این که موزه ها مراکز تجمع عمومی و اتصال گروهی محسوب می شوند و به دلیل کثرت و تنوع موزه ها، نمی توان همه را در یک گروه گذاشت و یک دستور را برای همه آن ها تعمیم داد، ادامه می دهد: حتی اگر قرار به دریافت تصمیمی در این زمینه است، باید موزه دارها و کسانی که در صف اول خدمات رسانی به موزه ها هستند، در این زمینه قانع شوند.

او تناسب نوع موزه ها، موقعیت آن ها و این را که چه میزان امکان وارد شدن به بحث بحران دارند و اصلا چقدر با آن فاصله دارند و امکان محدود کردن شرایط و رعایت های بهداشتی در موزه ها وجود دارد یا خیر، امکان سنجی هایی می داند که باید درباره آن ها راهکارهای پیشنهادی بیان کرد.

وی ادامه می دهد: در این شرایط می توان به دستگاه های متولی مانند وزارتخانه میراث فرهنگی که در حال اعلامِ بخشنامه های کلی است، این پیشنهاد را داد که به وسیله نیروهای متخصص هر حوزه مانند نمایندگان موزه ها و موزه داری و حتی نمایندگان اقامتگاه های بوم گردی و نمایندگان راهنماهای گردشگری کارگروه های مشورتی ایجاد نموده و با استفاده از معتمدان متخصص که در صف اول تخصص و تبحر هستند، کارهای مورد احتیاج را انجام داد.

دبیری نژاد با بیان این که شرایط امروزِ جامعه، امری فراگیر است و طبیعتا مخاطبان فضاهای تاریخی و موزه ای نیز با آن درگیر هستند، می افزاید: بهتر است به جای این که دستور از بالا بیاید، زمینه های مشارکت صنوف با این بحران ملی ایجاد گردد. چون هر کدام از صنوف دستورها را به تناسب شرایط خود می گیرند.

موزه های مجازی هم کاربرد دارند

این موزه دار که در طول روزهای گذشته نیز این بحث را مطرح نموده بود تاکید می نماید: شاید یکی از راهکارها این باشد که بعضی از موزه ها بتوانند امکان خدمات رسانی، گسترش بازی های مجازی، برنامه ها و ایونت های مجازی را فراهم نمایند. اکنون نیز با فضای اینستاگرام این امکان وجود دارد که مثلا موزه ها بتوانند هر کدام در ساعتی پخش زنده به صورت مجازی برای موزه های خود داشته باشند و حتی راهنماها در این لایوها شرح های مورد احتیاج را ارائه دهند.

او اضافه می نماید: در این شرایط حتی می توان به تناسب نوع موزه ها و فعالیت شان، شرایط و محدودیت هایی را ایجاد کرد، بعضی فضاها را تعطیل کرد و فعالیت بعضی فضاهای موزه ای را افزایش داد.

از متخصصان موزه ای مشورت بخواهید

دبیری نژاد با تاکید بر این که به نظر می آید تا امروز متولیان حوزه های میراث فرهنگی زیاد به سمت و سوی مشورت با کارشناسان و متخصصان این حوزه نرفته اند، اضافه می نماید: شاید به همین دلیل نیز دچار تغییرات لحظه ای شده اند و حتی گاهی اوقات دستوراتی داده می شوند که عملیاتی نیستند. مثلا مطرح می گردد بازدیدهای گروهی ممنوع است، اما آیا به این نکته فکر شده که اگر گروهی تا دم در موزه بیاید و هر کدام جداگانه بلیط ورودی بگیرند و وارد شوند گروه حساب می شوند، آیا جلو آن ها گرفته می گردد یا خیر؟

او ادامه می دهد: مگر اکنون شرایط گروه ها معین است؟ آیا فقط در گروه بیمار وجود دارد. آیا امکان ندارد که فضاها نیز به واسطه حضور افرادی در روزهای قبل ناقل باشد؟ امروز اگر قرار باشد موزه ها فعالیت داشته باشند یا خیر، در هر دو صورت، بهتر است که خدمات شان محدود باشد.

او با اشاره به این که اگر قرار است اصول بهداشتی در فضاهای بهداشتی رعایت گردد، شاید بهتر است تا با توجیه، مشارکت و همفکری در این حوزه انجام گردد، تاکید می نماید: یکی از راهکارها این است که در یک کار ضربتی نمایندگان موزه های مختلف کارگاهی آموزشی از اصول بهداشتی در موزه ها داشته باشند و شرایط مناسب را برای کارکنان هر موزه به تناسب موزه ها ایجاد نمایند. حتی ممکن است با رعایت اصول بهداشتی در هر موزه احتیاج به درخواست یاری و مشورت از مراکز مرجع مانند وزارت بهداشت و نهادهای دیگر پیش بیاید.

شایعه سازی ها و عواقب غیرقابل رفتارهای فردی

رییس موزه ملک همچنین با بیان این پیشنهاد که به تناسب موقعیت ها و شهرها معتمدان متخصص می توانند با دو پزشک متخصص یا نماینده وزارت بهداشت شرایط موزه ها را توجیه و آن ها را نسبت به شرایط مطلع نمایند، می گوید: از یک سو شرایط کنونی هر روز در حال تغییر است و از سوی دیگر تکثر خبر و شبهه سازی و شایعه سازی ها باعث ایجاد رفتارهای فردی شده است که به مرور می تواند آسیب ها و عواقب دیگری را به دنبال داشته باشد.

او با اشاره به شرایط پیش آمده برای بعضی از موزه ها که از پذیرش گروه بازدیدنماینده چینی ممانعت نموده اند، ادامه می دهد: این اتفاق ها به مرور یک تصویر ناخوشایند می سازد، یادمان باشد این تصویر فقط به امروز مربوط نیست، بلکه به مرور مجبور به ادامه دار شدن این تصویر می شویم و شاید بعدها نیز ادامه پیدا کند.

موزه داری در حال تبدیل به حالتی تدافعی است

دبیری نژاد یکی از علت های ایجاد خلأ در شرایط امروزی در موزه ها را مشورت و مشارکت ندریافت متخصصان این حوزه ها می داند و ادامه می دهد: امروز نظرات کارشناسی به عنوان دستور مطرح می شوند، در حالی که اگر دستور کارشناسی داده گردد، باید به وسیله مراکز کارشناسی اعلام گردد. در واقع امروز با یک دستور و نظر از بالا اقدام می کنیم، که نتیجه آن تبدیل موزه داری به حالتی تدافعی است، همین حوزه را می توان به حوزه گردشگری نیز تعمیم داد.

این کنشگر اجتماعی با اشاره به وجود تعداد بسیار زیاد موزه در سراسر کشور و نبود تضمینی برای سرکشی های مناسب از رفتارهای موزه ای، رفتار هفته گذشته و واکنش های مختلف نسبت به تهدید ویروس کرونا و به دنبال آن تعطیلی بعضی فضاها و فعال بودن بعضی دیگر از موزه ها را نمونه ای از رفتارهای امروزی جامعه می داند و اضافه می نماید: این اتفاقات نشان می دهد آن طور که باید قانع کردن صنفی صورت نگرفته است، چون اگر بود همه یک رفتار داشتند.

او بروز این شرایط را به گسست اعتمادسازی در بدنه کارشناسی مربوط می داند و ادامه می دهد: این بی اعتمادی تا زمانی ادامه دار است که زمینه گفت وگو و مشارکت و همدلی نباشد.

با بدنه صنفی باید به صورت مشارکتی عمل کرد

او با تاکید بر این که این موضوع سازمانی نیست و بیشتر به بحثی اجتماعی و ملی تبدیل شده است، که برای منتفع کردن خودمان در آن، باید همه دست به دست هم دهیم و درباره آن فکر کنیم، ادامه می دهد: شاید بهتر باشد با بدنه صنفی به سمت مشارکت داوطلبانه برویم. اکنون وزارت بهداشت از مراکز بهداشتی که حاضر به انجام کار داوطلبانه اند یاری خواسته است، این کمترین کاری است که از مدیران و کارشناسان صاحب نظر و باتجربه می توان انتظار داشت.

وی اضافه می نماید: حتی از نمایندگان آن سازمان ها و مراکز مختلف باید بخواهیم تا به یک همفکری رسیده و در گفت وگو و اجماعی مشترک به درستی در این زمینه تصمیم گیری نمایند.

می توان از شرایط بحران، رویکرد مثبت گرفت

دبیری نژاد اجماع کنونی را صرفا برای تعطیلی موزه ها نمی داند و ادامه می دهد: آن می تواند یاریی برای اطمینان بخشی کارکنان موزه و بالا بردن سطح بهداشتی موزه ها باشد. حتی گاهی از شرایط بحرانی می توان با رویکرد مثبت برای خلاقیت های دیگری که موزه ها تا کنون کمتر با آن روبه رو بوده اند، استفاده کرد.

او خدمات مجازی و امکاناتی را که می تواند به سمت فعال بودن موزه ها برود در این بستر قرار می دهد و می گوید: این که با مشارکت و کارهای آموزشی کارکنان را اطمینان دهیم، واجب است. در واقع به نظر می رسد اکنون بیش از هر چیزی این اطمینان خاطر باید در کارکنان شکل بگیرد و احساس نمایند در یک محیط امن هستند و با این خیال امن با مخاطبان و مراجعان به گونه ای مطمئن برخورد نمایند نه با دافعه.

استریلیزه کردن آثار تاریخی در موزه ها چقدر امکان پذیر است؟

رییس موزه ملک اما استریلیزه کردن موزه ها را اقدامی احتیاجمند امکان سنجی می داند و ادامه می دهد: آثار تاریخی زیادی در دسترس مخاطبان موزه ای در فضاهای موزه ای نیستند که مخاطب با آن ها در تماس باشد. از یک سو می توان با قرار دادن مانع فاصله ای بین آثار و مخاطبان ایجاد کرد و از سوی دیگر می توان به صورت موقت و مانند زمانی که تالار یک موزه را برای تعمیر تعطیل می کنیم، بعضی فضاهای باز را تعطیل و حتی به تناسب بیان کرد که به دلایل بهداشتی و امنیتی فعلا فلان طبقه و تالار موزه ای تعطیل است.

او با بیان این مثال که با توجه به شرایط شاید احتیاج باشد که موزه ای مانند موزه ملک فعالیت کند اما کاخ گلستان تعطیل گردد، اظهار می نماید: وقتی مردم به کاشی های داخل حیاطِ کاخ هم دست می زنند، باید چه کاری انجام داد؟ نمی توانند کاشی ها را ضدعفونی نمایند. کارشناسان بهداشت اول هفته در بازدید از دو بنای تاریخی با کاربری های مختلف،توصیه کردند که هر دو ساعت یک بار تمام فضاهای قابل تماس با موادی که خودشان پیشنهاد داشتند، ضدعفونی گردد، این کار چقدر امکان پذیر است؟

کمپین ها می توانند به الگو تبدیل شوند

او تاکید می نماید: در این شرایط آیا بهتر نیست با ایجاد کمپین و کارگاه های آموزشی و بروشورهای توصیه ای به مخاطبان، آن ها را با بعضی اقدامات مورد احتیاج آشنا کرد. مثلا به مردم بگوییم برای حفظ جان خود به اشیا و ویترین دست نزنند و فاصله مناسب با راهنما را رعایت نمایند. این الگوهای خوب می تواند به اشتراک گذاشته و حتی پخش شوند.

وی با اشاره به ایده و اقدام مناسب موزه ملی ایران برای انتشار یک بروشور در مواجهه مخاطبان موزه با آثار موزه ای، می افزاید: این ایده می تواند به صورت کمپینی به وسیله مراکز مرجع یا هماهنگی بین موزه ها تکثیر گردد و گسترش پیدا کند. همان طور که در ورودی موزه ها توصیه می گیریم اجازه ورود کالسکه و حیوان به موزه ندهیم و درخواست کنیم روی آثار فلاش نزنند، می توانیم چهار آیتم دیگر را نیز به ضوابط موزه ای اضافه کنیم.

امروز راهکارهای تکراری و کلی جواب نمی دهند

دبیری نژاد با تاکید بر این که متخصصان و فعالان موزه ای باید برای مشارکت به کار گرفته شوند، ادامه می دهد: در این شرایط با راهکارهای تکراری و کلی نمی توان به نتیجه رسید، بلکه باید از راهکارهای خلاقانه، ترویجی و آموزشی و امکان سنجی شده استفاده کرد و به دنبال آموزش و فرهنگ سازی رفت.

از موزه های پزشکی به عنوان رابط وزارت بهداشت و موزه ها بهره ببرید

او با طرح این پرسش که چرا موزه ها به سمت فرهنگ سازی نمی فرایند، به وجود موزه های پزشکی در کشور اشاره می نماید و می گوید: این موزه ها می توانند پیشتاز آموزش و ایجاد کمپین رعایت اصول بهداشتی با موزه های دیگر شوند؛ در واقع حلقه اتصال با موزه ها شوند تا بتوانند توانایی ها و تجربیات خود را دیگر موزه ها به اشتراک بگذارند.

منبع: خبرگزاری ایسنا

به "راهکارهای یک موزه دار برای زمان شیوع کرونا" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "راهکارهای یک موزه دار برای زمان شیوع کرونا"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید