فیلم منگی؛ وامدار سینما یا تئاتر؟!

به گزارش حمایت از تولید ملی، این فیلم به شیوه پلان-سکانس و بدون هیچ گونه تقطیع نما فیلم برداری شده که تجربه ای جالب از لحاظ شکست زمان به آینده، گذشته و حال است. هرچند پیش از این شهرام مکری در فیلم ماهی و گربه به چنین تجربه ای دست زده بود.

فیلم منگی؛ وامدار سینما یا تئاتر؟!

کیانا آذر| رسول کاهانی، نویسنده و کارگردان تئاتر، متولد 1365 نیشابور، از یک خانواده هنری وارد تئاتر و سینما شده و آثار نمایشی او در حوزه کارهای رئالیست اجتماعی قابل ارزیابی است.

کاهانی پیش از این نمایش های زبان اصلی، به اتفاق خانواده، فرق وسط، اسکورسیزی، تحت تأثیر، لنگ ظهر و شربت سینه را روی صحنه اجرا نموده است که در تمام آنها می توان بخشی از هویت و ویژگی های هنری رسول کاهانی را در مقام یک نمایش نامه نویس و کارگردان خلاق و دارای امضا مشاهده کرد.

او در سال 1398 تصمیم به ساخت اولین فیلم بلند خود به نام مَنگی گرفت که اکران این فیلم از تاریخ 15 شهریور 1399 در سینماهای گروه هنر و تجربه آغاز شده است.

این فیلم به شیوه پلان-سکانس و بدون هیچ گونه تقطیع نما فیلم برداری شده که تجربه ای جالب از لحاظ شکست زمان به آینده، گذشته و حال است. هرچند پیش از این شهرام مکری در فیلم ماهی و گربه به چنین تجربه ای دست زده بود. نسرین درخشان زاده، مهدی ضیاچمنی، داریوش رشادت، سرور پیروانی، بهزاد آقاجانی و محمود یاوری بازیگران اصلی این فیلم هستند. به این بهانه با رسول کاهانی گفت وگو کردیم که به این توضیح است:

چقدر در ساخت منگی وام دار تجربه کار در تئاتر هستید؟

من هر کاری که در تئاتر انجام می دهم به من می گویند به شدت وام دار سینما هستم. این یک اتفاق ناخواسته است. در اینجا عکسش رخ داده، یعنی دوستانی که فیلم را دیدند می گویند در منگی وام دار تئاتر هستم.

من یک شیوه تمرینی و یک شیوه فراوریی دارم که مخصوص خودم است و خیلی خاص و عجیب و غریب نیست. شاید همین باعث می گردد که مرز بین سینما و تئاتر شکسته گردد و این دو هنر به هم نزدیک شوند. در فیلم هم این اتفاق به طور ناخواسته افتاده است.

من دوست ندارم کسی به من بگوید فیلمت تئاتری است و همچین ادعایی هم ندارم اما از این اتفاق ناراحت هم نیستم اگر کسی فکر کند فیلمم وام دار تئاترهای خودم است. برایم خوشایند است.

این شیوه کارکردن چه یاریی به شما می نماید؟ آیا به عنوان کارگردان تئاتر، نسبت به کارگردانانی که در سینما گاهی به علت عدم تجربه کافی در ارتباط با بازیگر مجبور به استفاده از بازیگردان می شوند، تعامل بهتری با بازیگران دارید؟

این شیوه باعث می گردد بازیگر تداوم حسی بهتری داشته باشد. این عظیم ترین یاری به فیلمی است که به صورت پلان-سکانس فیلم برداری شده باشد و ما با تعداد برداشت های کمتری می توانستیم به نتیجه برسیم که همین اتفاق هم افتاد. خوشبختانه در اولین برداشت ها توانستیم به نتیجه برسیم.

چه مدت برای ضبط این پلان-سکانس 80دقیقه ای تمرین کردید؟

در کل حدود یک ماه تمرین کردیم، اما این یک ماه به صورت حضوری نبود؛ چون دو نفر از بازیگران -مهدی ضیاچمنی و بهزاد آقاجانی- ساکن مشهد هستند و از راه دور تمرین می کردیم.

در لوکیشن فیلم برداری چقدر تمرین کردید؟

10 روز تمرین داشتیم و بعد از این بلافاصله فیلم برداری را آغاز کردیم.

این شیوه کار با بازیگران تئاتر همچنان که حُسن هایی دارد مثل تداوم حس، معایبی هم دارد. چقدر بازیگران شما با دوربین و لنز آشنا بودند و تجربه بازیگری در قاب تصویر تا چه اندازه برایشان سخت بود؟

اساسا تیم کم تجربه ای بودیم و در ابتدا بازیگر قاب و لنز را نمی شناخت و نمی دانست کجا باید قرار بگیرد. در عین حال شیرینی این فرایند همین تمرینات و به نتیجه رسیدنش است.

شاید اگر بازیگر شناخته شده سر کار می آمد، این شیرینی تمرین را از دست می دادیم و به نتیجه دلخواه نمی رسیدیم. اینها همه پیش بینی های من بود؛ اما فکر می کنم آنها مناسب ترین گروه برای بازی در چنین فیلمی بودند با تمام ریسک هایی که برایم به دنبال داشت.

این فیلم از ابتدا برای نمایش در گروه هنر و تجربه ساخته شد؟

صددرصد.

گویا تمایل داشتید منگی در جشنواره فیلم فجر هم به نمایش درآید؛ اما ظاهرا شما هم با مسئله ای که پیش از این گریبان گیر آقایان عباس امینی و پوریا کاکاوند شده بود، یعنی داشتن پروانه نمایش ویدئویی، روبرو شدید. اصل موضوع چه بود ؟

بله. خیلی دلم می خواست ولی حضور در جشنواره فجر متأسفانه دو نکته دارد؛ اولا خیلی به فیلم های هنر و تجربه بها نمی دهد، دوما ما مشکل پروانه نمایش داشتیم و پروانه نمایش ما غیرسینمایی (ویدئویی) بود و شاید عجیب ترین اتفاق در سینمای ما همین باشد.

شرط حضور در جشنواره فجر این است که فیلم ها حتما باید پروانه نمایش سینمایی داشته باشند و به همین دلیل ما جشنواره را از دست دادیم. در همه جای جهان من فیلم اولی محسوب می شوم و در سایر جشنواره ها این فیلم، فیلم اول من محسوب می گردد به جز در جشنواره فیلم فجر! امیدوارم یک عظیم تری پیدا گردد و عظیمی بکند تا این مسئله حل گردد.

چگونه به چنین فرمی رسیدید؟ چرا حس کردید چنین فیلم نامه ای می تواند مناسب چنین فرمی باشد؟

قطعا قالب چنین متنی، چنین فرمی نیست؛ اما من در فیلم نامه به این فرم رسیدم. من در فیلم نامه ای که برای خودم می نویسم معمولا فرم کار را پیدا می کنم و بعد این فرم را تمرین می کنم.

اگر جواب داد ادامه می دهم وگرنه تغییرش می دهم. پلان-سکانس بودن فیلم، فضای تکرار گونه فیلم و فلش بک ها و فلش فورواردها که در فیلم می بینیم چیزی بود که در فیلم نامه به آن رسیدم و نمی گویم بهترین راه ساخت چنین فیلمی این فرم است؛ اما دوست داشتم با این فرم امتحانش کنم و دنبال یک قصه اجتماعی و رئالیستی بودم که در قالب این فرم باشد نه اینکه بخواهم سخت و پیچیده اش کنم؛ چون پلان-سکانس من خیلی ساده است.

اتفاقا به نظرم پلان-سکانس سختی است از جهت اینکه زمان به کمی قبل، اکنون و کمی بعد شکسته می گردد. از بابت سهل الوصول بودن داستان می گویید ساده است؟

هم از بابت داستان روان و هم اینکه من هیچ تأکیدی برای پلان-سکانس بودن فیلم ندارم. یعنی شما بدون هیچ پیچیدگی یا تأکید خاصی فقط با حرکت دوربین به چند دقیقه قبل و چند دقیقه بعد می روید؛ وگرنه از بابت فرایند فراوری و اجرا بسیار سخت بود.

یکی از بازیگران فیلم شما آقای ضیاچمنی از کارگردان های شناخته شده تئاتر مشهد است. همکاری با او چگونه بود؟

تمام بازیگر ان و البته کمی بیشتر مهدی ضیاچمنی در فرایند نگارش فیلم نامه به من یاری کردند؛ اما در بحث کارگردانی و دکوپاژی و میزانسنی نه، ولی پیشنهادهای یاری نماینده ای در ارتباط با فیلم نامه داشتند که در آن شرایط سخت فراوریی، راه گشا بود و من همواره به بازیگرانم اعتماد می کنم.

با چه چالش هایی رو به رو بودید؟

شما اگر فیلم من را ببینید به وضوح نبود سرمایه در فیلم تعیین است. سرمایه این فیلم کاملا شخصی است. حتما این شرایط برای تمام دوستان و همکارانی که همچنان فیلم می سازند هم هست. چالش بعدی هم دریافت پروانه ساخت و نمایش بود که مراحل عجیب و غریبی دارد و امیدوارم حل گردد.

همین طور پیداکردن تهیه نماینده که سال هاست دیگران گفته اند و گفتنش تکرار مکررات است و فکر نمی کنم به این زودی ها هم این مسائل حل شوند.

در فراوری فیلم تا چه اندازه از هدایت های برادرتان آقای عبدالرضا کاهانی استفاده کردید؟

برادرم عبدالرضا همواره به من غیرمستقیم یاری نموده است. او تا همین دو، سه روز پیش نمی دانست من فیلم کار کردم. زمانی فهمید که خبر اکران فیلمم در صفحات سینمایی کار می شد. من متأسفانه یا خوشبختانه هر کاری کنم کاهانی ام. این خیلی سخت است. همه فکر می نمایند خب برادرش عبدالرضا کاهانی است و راحت است؛ اما این موضوع به مراتب کار را برای من نسبت به کسی که خانواده سینمایی ندارد، سختتر می نماید.

از طرفی همین گپ و گفت و معاشرت با او درباره فیلم و سینما و... غیرآگاهانه او را برایم به یک استاد غیرمستقیم تبدیل می نماید که تا به امروز از او خیلی یاد گرفته ام و همچنان هم یاد می گیرم.

پیش از ورود به سینما تجربه ای در این حوزه نداشتید؟ آیا تجربه ساخت فیلم کوتاه یا دستیاری داشتید؟

(می خندد) هزار سال پیش! من فیلم کوتاه ساختم و حتی خودم فیلم برداری کردم. همچنین تجربه دستیاری و برنامه ریزی داشتم. فیلم نامه نوشتم، تدوین کردم ولی یک زمان بسیار طولانی فکر می کنم 10 سال نبودم و تئاتر کار کردم تا اینکه سال گذشته مجددا فیلم ساختم.

این راستا جدید تنها معطوف به سینماست یا ممکن است مجددا به تئاتر برگردید؟

الان تئاتر شرایطی برای من دارد که شخصا از لحاظ فکری احتیاج دارم مدتی دور باشم و کار نکنم تا بتوانم فضای جدیدی برایش پیدا کنم و خودم را توجیه کنم که چرا باید کاری را به اجرا ببرم؛ اما قطعا تئاتر فراموش نشدنی است و کار خواهم کرد.

در شرایط عجیبی از نظر تعطیلی سینماها و شیوع بیماری کرونا فیلم شما اکران شد. چه تدبیری برای ادامه اکران در این شرایط خاص اندیشیدید؟ آیا به اکران آنلاین فکر می کنید؟

شرایط بد، پیچیده و سخت است و چاره ای جز این نداشتیم. فیلم پیش از کرونا در نوبت اکران خوبی قرار داشت و صحبت هایی شده بود برای اکران نوروز و این ماجرای کرونا برنامه ریزی ها را به هم ریخت. فعلا نمی توانم اکران آنلاین داشته باشم چون فیلم را به جشنواره های خارجی فرستادیم که عموما درجه الف هستند و طبق قوانین فعلا باید برای اکران آنلاین دست نگه داریم.

اعتمادکردن به سینماها و سالن های تئاتر سخت است؛ اما اگر هر کسی از خودش مراقبت و پروتکل های بهداشتی را رعایت کند، فکر نمی کنم خیلی اتفاق عجیب و غریبی با حضور در سالن های سینما و تئاتر و در کل شرکت در هر فعالیت هنری دیگری بیفتد.

منبع: فرادید

به "فیلم منگی؛ وامدار سینما یا تئاتر؟!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "فیلم منگی؛ وامدار سینما یا تئاتر؟!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید